Sỹ phu Hà Tân, tên đầy đủ là Hà Đức Tân, sinh ngày 15/02/1860 trong một gia đình nho học tại làng Phong Ngũ, xã Điện Thắng, nay là xã Điện Thắng Nam. Thuở nhỏ ông học rất sáng dạ, thông minh, giỏi võ nghệ, cung kiếm. Là sỹ phu am tường đạo học nho giáo, nhận thức được lòng ái quốc thương dân, ông không thể làm ngơ trước cảnh nước mất, nhà tan, dù sống trong cảnh gia đình êm ấm, nhưng ông quyết một lòng tham gia Nghĩa hội xông pha trận mạc. Dưới sự lãnh đạo kiệt xuất của chủ tướng Nguyễn Duy Hiệu, ông góp phần cùng với nghĩa binh lập nhiều chiến công rực rỡ, gây cho giặc Pháp nhiều phen tổn thất nặng nề.
Tháng 5/1886, chấp hành mệnh lệnh của cấp trên ông trở về quê nhà thi hành nhiệm vụ tiêu diệt bọn giặc Pháp kéo đường dây thép (dây điện thoại) trên QL.1A thuộc khu vực thôn Viêm Minh Tây (nay là thôn Viêm Tây 1 xã Điện Thắng Bắc). Qua nhiều ngày phục kích theo dõi, lợi dụng sơ hở của bọn giặc ông xông đến tấn công trực diện hai tên lính Pháp, chúng hoảng hốt bỏ chạy, Hà Tân cùng đồng đội truy đuổi buộc chúng phải cuối đầu xin hàng, bị trói chuyển về căn cứ của Nghĩa hội. Qua chiến công này, chủ sói nghĩa binh tuyên dương và phong cho ông chức Quản Cơ, một viên quan võ của Nghĩa hội, do đó tên Quản Cơ Hà Tân được lưu truyền đến ngày nay.
Khi nhận nhiệm vụ mới, ông chiêu mộ trai tráng trong làng và các vùng lân cận vào nghĩa binh. Ông chọn cánh đồng Thùy Dục để làm nơi tập luyện võ nghệ, rèn giũa binh khí. Ông tổ chức nhiều trận đánh xuất quỷ nhập thần, cụ thể như trận chặn đánh toán lính của triều đình với sự hỗ trợ của quân Pháp tiến từ La Qua lên Phong Thử do Khâm sai Phan Liêm cầm đầu. Tên tuổi của ông được lan truyền rộng rãi trong nhân dân các làng cả Tổng, Huyện lúc bấy giờ. Bọn giặc nghe đến tên Quản Tân là khiếp sợ, cho nên chúng quyết tâm trừ khử và treo giải thưởng cho ai chỉ điểm để bắt được ông.
Trong lúc thi hành nhiệm vụ tại khu vực thuộc thôn Thanh Quýt (xã Điện Thắng Trung ngày nay), ông bị bọn tay sai phát hiện và báo cho quan thầy Pháp, chúng tổ chức bủa vây mai phục, không may ông sa vào tay giặc nhưng Quản cơ Hà Tân vẫn ngẩng cao đầu dùng những lời đanh thép chửi thẳng vào mặt quân thù trước sự chứng kiến và cảm phục của dân làng, sau đó chúng giam ông vào Nhà ngục Quảng Nam. Tại đây, giặc đã dùng mọi thủ đoạn mua chuộc, dụ dỗ nhưng ông không hề nao núng, nêu cao khí tiết của một nghĩa binh một lòng trung thành với chủ soái, thà hy sinh mạng sống chứ nhất định không khai báo để bảo vệ cơ sở và phong trào.
 Để tỏ lòng nhớ ơn công lao và sự hy sinh đầy dũng khí của Quản cơ Hà Tân trong phong trào Nghĩa Hội, năm 1890 dân làng và bà con trong dòng tộc họ Hà đã lập lăng để thờ ngay trên nền ngôi mộ của ông và trùng tu tôn tạo qua nhiều lần, hằng năm đến ngày mất của ông, ngày lễ, tết cổ truyền dân tộc dân làng đều tổ chức viếng thăm, hương khói và giáo dục truyền thống yêu nước của thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Sự kiện lịch sử trên được nhân dân lưu truyền và ghi chép vào gia phả của dòng tộc, được ghi chép vào lịch sử làng và lịch sử của Đảng bộ xã Điện Thắng do Trường Đại học khoa học Huế biên soạn và dự thảo Lịch sử Đảng bộ xã Điện Thắng hiện nay.
|